عینک لومن و آغاز عصر استقلال دیجیتال نابینایان

برای قرن‌ها، عصای سفید تنها ابزار استقلال افراد نابینا بود، اما در سال‌های اخیر، «فناوری‌های کمکی» (Assistive Tech) وارد عصر تازه‌ای شده‌اند. گجت‌های مدرن نابینایان امروزه تلاش می‌کنند با شبیه‌سازی حس بینایی از طریق دیگر حواس (مانند شنوایی و لامسه)، درک محیطی کاربر را افزایش دهند. این ابزارها از دوربین‌های کوچک، حسگرهای لیدار (LiDAR) و پردازنده‌های هوش مصنوعی برای شناسایی موانع، خواندن متون و حتی تشخیص چهره افراد استفاده می‌کنند.

 

هدف نهایی این گجت‌ها، فراتر از یک راهنمای ساده، ایجاد «اعتماد به نفس» برای حضور در فضاهای شلوغ شهری است. با تبدیل داده‌های بصری به سیگنال‌های صوتی یا لرزشی (Haptic Feedback)، این وسایل به نابینایان اجازه می‌دهند تا نقشه‌ای ذهنی از محیط اطراف خود ترسیم کنند و بدون نیاز به همراهی دیگران، در دنیای فیزیکی حرکت کنند.

 

در دنیای فناوری‌های نوین، دستگاهی ابداع شده است که قصد دارد مفهوم ناوبری برای افراد نابینا را به کلی دگرگون کند. عینک «لومن» (Lumen)، برخلاف هدست‌های واقعیت مجازی رایج، تصویری برای دیدن ندارد؛ در عوض، این گجت یک پشته فناوری (Tech Stack) پیشرفته را در خود جای داده که به لحاظ عملکردی، شباهت خیره‌کننده‌ای به سیستم‌های هدایت خودروهای خودران دارد. این عینک با تکیه بر هوش مصنوعی، محیط اطراف را تحلیل کرده و به جای چشم، با استفاده از ارتعاشات ظریف روی پیشانی و هشدارهای صوتی، کاربر را هدایت می‌کند.

 

قلب تپنده لومن، سیستم پردازشی آن است که داده‌های حسگرها را بیش از ۱۰۰ بار در ثانیه واکاوی می‌کند. این عینک مجهز به ۶ دوربین و ۲ پروژکتور لیزری مادون قرمز است که به کاربر اجازه می‌دهد حتی در تاریکی مطلق نیز مسیر خود را پیدا کند. علاوه بر این، وجود ۳ واحد اندازه‌گیری داخلی و سیستم GPS پیشرفته، تضمین می‌کند که تمامی موانع، چه روی زمین و چه موانعی که در سطح سر قرار دارند (مانند شاخه‌های درخت یا تابلوها)، با دقت شناسایی شوند.

 

یکی از برجسته‌ترین قابلیت‌های این هوش مصنوعی، توانایی «درک بخش‌بندی جاده» است. این سیستم می‌تواند به طور هوشمند گذرگاه‌های عابر پیاده را تشخیص دهد و کاربر را در میان ترافیک پیچیده شهری به سلامت عبور دهد. همچنین کاربران می‌توانند از طریق دستورات صوتی، مقصد خود را اعلام کنند تا عینک مانند یک راهنمای زنده، آن‌ها را به سمت مکان‌های ذخیره شده مانند خانه یا محل کار هدایت کند.

 

نکته متمایز کننده لومن، استفاده از بازخورد لمسی (Haptic Feedback) روی پیشانی است. این ارتعاشات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بدون ایجاد مزاحمت، جهت درست را به کاربر القا کنند؛ گویی دستی نامرئی به آرامی فرد را به سمت مسیر امن متمایل می‌کند. این نوآوری نه تنها یک ابزار جهت‌یابی، بلکه گامی بزرگ به سمت استقلال کامل افراد نابینا در فضاهای باز و شلوغ است که مرزهای میان انسان و ماشین را برای هدفی انسانی جابه‌جا کرده است.

 

براساس آخرین اطلاعات در دسامبر ۲۰۲۵، عینک «لومن» دیگر یک طرح آزمایشی نیست و وارد مراحل عملیاتی شده است. در ادامه، جزئیات تکمیلی درباره قیمت، زمان عرضه و جایگاه این فناوری در برابر ابزارهای سنتی را می‌خوانید:

 

شرکت استارت‌آپ رومانیایی .lumen که سازنده این گجت است، در اواخر سال ۲۰۲۴ فاز عرضه محدود (Limited Launch) را آغاز کرد. طبق گزارش‌های جدید در ژانویه ۲۰۲۵، این شرکت قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ بیش از ۱۰,۰۰۰ واحد از این عینک را در سطح جهان به فروش برساند.

 

ورود به بازار آمریکا: برنامه رسمی شرکت، ورود به بازار ایالات متحده در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۵ (پاییز ۱۴۰۴) است.

 

قیمت: اگرچه قیمت دقیق نهایی ممکن است بسته به منطقه متفاوت باشد، اما هدف‌گذاری شرکت بر روی قیمتی در حدود یک گوشی هوشمند پرچمدار (حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار) است. با این حال، در برخی کشورها مانند رومانی، دولت‌ها از طریق برنامه‌های حمایتی، این عینک را به صورت رایگان در اختیار نابینایان قرار می‌دهند.

 

پاسخ کوتاه «خیر» است، اما یک «خیر» با تبصره‌های مهم. طراحان لومن معتقدند این عینک قرار نیست عصای سفید را از بین ببرد، بلکه قصد دارد نقش «سگ راهنما» را در یک قالب دیجیتال ایفا کند.

 

تفاوت عینک لومن با عصای سفید: عصای سفید تنها موانع نزدیک به سطح زمین (تا فاصله حدود یک متری) را شناسایی می‌کند، اما لومن به دلیل داشتن ۶ دوربین و سنسورهای لیدار، می‌تواند موانعی که در سطح سر یا تنه هستند (مثل شاخه‌ها یا تابلوها) را از فاصله چند متری تشخیص دهد.

 

مزیت عینک لومن نسبت به سگ راهنما: آموزش یک سگ راهنما حدود ۶۰ هزار دلار هزینه دارد و نگهداری از آن برای بسیاری از نابینایان دشوار است. عینک لومن همان خدمات هدایتی (کشیدن کاربر به سمت مسیر امن) را بدون هزینه‌های نگهداری و آموزش سگ ارائه می‌دهد.

 

با وجود هیجان زیاد، دو چالش اصلی برای لومن باقی مانده است: ۱. تأییدیه‌های پزشکی: این شرکت در حال رایزنی با سازمان‌های بیمه و سلامت است تا این گجت به عنوان یک «ابزار توان‌بخشی» شناخته شود و هزینه‌ی آن توسط بیمه‌ها پوشش داده شود. ۲. عمر باتری: پردازش ۱۰۰ فریم در ثانیه توسط هوش مصنوعی مصرف انرژی بسیار بالایی دارد و تیم مهندسی همچنان در حال بهینه‌سازی باتری برای استفاده طولانی‌مدت در طول روز است.

 

نتیجه گیری:

عینک لومن با الهام از سیستم‌های هدایت خودکار، در حال تبدیل شدن به اولین «سگ راهنمای دیجیتال» جهان است. این گجت با قیمت حدود ۱۰۰۰ دلار و ورود به بازار جهانی در اواخر ۲۰۲۵، مکملی پیشرفته برای عصای سفید خواهد بود که امنیت نابینایان را در ترافیک‌های شلوغ شهری تضمین می‌کند.