استانداردسازی دیجیتال با کمک هوش مصنوعی در آزمایش های بالینی

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) با تأیید نخستین ابزار هوش مصنوعی (AI) برای یاری رساندن به پزشکان در ارزیابی نوع شدید بیماری کبدی، گامی تعیین‌کننده در تسریع روند آزمایش‌های دارویی برداشته است. این ابزار که AIM-NASH نام دارد و مبتنی بر فناوری ابری است، یک سیستم یادگیری عمیق است که تصاویر بافت‌برداری (بیوپسی) کبد را با دقت تحلیل می‌کند. وظیفه اصلی آن، کمک به متخصصان در ارزیابی علائم حیاتی بیماری استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلال متابولیک (MASH) – که قبلاً با نام NASH شناخته می‌شد – از جمله میزان تجمیع چربی، شدت التهاب و میزان فیبروز (اسکار یا زخم) است. MASH میلیون‌ها آمریکایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند در نهایت به نارسایی کبد و نیاز به پیوند منجر شود.

 

تأیید ابزار AIM-NASH، پاسخی مستقیم به چالش‌های موجود در ارزیابی بالینی بیماری‌های پیچیده‌ای مانند MASH است. به طور سنتی، بیوپسی‌های کبد توسط چندین آسیب‌شناس (پاتولوژیست) به صورت مستقل مورد بررسی قرار می‌گرفت. این فرآیند نه تنها زمان‌بر و کند است، بلکه به دلیل تفاوت در تفسیرهای فردی کارشناسان، می‌تواند دچار ناهماهنگی و عدم استانداردسازی شود. در مقابل، AIM-NASH با اعمال الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل عکس‌های بیوپسی و ارائه نمره‌ای دقیق بر اساس سیستم‌های امتیازدهی استاندارد، فرآیند را به‌شدت تسریع و استاندارد می‌کند. هرچند تصمیم نهایی همچنان بر عهده پزشک است، اما این ابزار یک تحلیل سریع و یکنواخت را فراهم می‌سازد که می‌تواند مدت زمان و منابع مورد نیاز برای ارزیابی داروهای جدید MASH را کاهش دهد.

 

این تأییدیه نه تنها برای فرآیندهای تشخیصی، بلکه برای صنعت توسعه دارو نیز پیامدهای گسترده‌ای دارد. متخصصان صنعت معتقدند استفاده روزافزون از فناوری‌های هوش مصنوعی مانند AIM-NASH می‌تواند مدت زمان و هزینه‌های توسعه دارو را طی سه تا پنج سال آینده حداقل تا نصف کاهش دهد. با توجه به اینکه مراحل آزمایش‌های بالینی (Clinical Trials) داروهای جدید برای MASH اغلب سال‌ها به طول می‌انجامد و صدها میلیون دلار هزینه دارد، ابزاری که می‌تواند ارزیابی نتایج را در مراحل میانی و پایانی آزمایشات بالینی تسریع کند، ارزش اقتصادی فوق‌العاده‌ای دارد. این امر نه تنها به نفع شرکت‌های داروسازی است، بلکه مهم‌تر از آن، به میلیون‌ها بیماری که منتظر درمان‌های مؤثر MASH هستند، امید می‌دهد تا این درمان‌ها زودتر به بازار عرضه شوند.

 

تأییدیه FDA برای AIM-NASH بر اساس تحقیقاتی صادر شد که نشان دادند نتایج تحلیل‌شده با کمک هوش مصنوعی کاملاً قابل مقایسه با ارزیابی‌های انجام شده توسط آسیب‌شناسان انسانی است، که این موضوع اعتماد به دقت و قابلیت اطمینان مدل‌های یادگیری ماشینی در حیاتی‌ترین مراحل توسعه پزشکی را افزایش می‌دهد.