درک تفاوت ظاهر و عملکرد در طراحی وبسایت

اگر به تازگی وارد دنیای طراحی وبسایت یا اپلیکیشن شده‌اید، حتماً با اصطلاحات UI و UX برخورد کرده‌اید. این دو کلمه، ستون‌های اصلی موفقیت یک محصول دیجیتال را تشکیل می‌دهند، اما اغلب به اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. درک تفاوت و نحوه همکاری آن‌ها، کلید ساختن یک وب‌سایت است که هم زیبا باشد و هم کارآمد.

 

UX مخفف عبارت تجربه کاربری است. این بخش از طراحی به طور کلی به احساس کاربر هنگام تعامل با محصول شما می‌پردازد. UX کاملاً فلسفی، منطقی و عمیق است. مفهوم تجربه کاربری (User Experience یا UX) یک مفهوم جامع و چندوجهی است که فراتر از ظاهر یک محصول دیجیتال است و به طور کلی به احساس کاربر هنگام استفاده از آن محصول (وب‌سایت، اپلیکیشن، یا حتی یک محصول فیزیکی) می‌پردازد. UX تماماً درباره سادگی، کارایی و لذت‌بخش بودن تعامل است. یک طراح UX تلاش می‌کند تا با تحقیق، تحلیل نیازها و تست‌های کاربری، مطمئن شود که محصول می‌تواند مشکلات کاربر را به سادگی حل کند، مسیریابی در آن منطقی و شهودی است و کاربر در هنگام استفاده گیج یا ناامید نمی‌شود.

 

UX به دنبال پاسخ به این سؤالات است: آیا این محصول مفید است؟ آیا استفاده از آن آسان است؟ و آیا کار با آن رضایت‌بخش است؟

 

UX در واقع بنیان منطقی و ساختار اساسی یک وب‌سایت یا اپلیکیشن است. یک UX خوب باعث می‌شود که کاربر بدون فکر کردن به نحوه کارکرد سیستم، بتواند به هدف خود برسد؛ برای مثال، فرآیند خرید، ثبت‌نام، یا جستجوی اطلاعات باید در کمترین گام ممکن و با شفافیت کامل انجام شود. در صورت بروز خطا، سیستم باید راهنمایی واضح و دوستانه‌ای برای بازگشت به مسیر اصلی ارائه دهد. به طور خلاصه، UX احساس کلی و قضاوت ذهنی کاربر از تمام ابعاد تعامل با محصول است که مستقیماً بر وفاداری مشتری و موفقیت نهایی کسب‌وکار تأثیر می‌گذارد.

 

هدف UX: حل مشکلات کاربر. UX تضمین می‌کند که وب‌سایت شما کارآمد، آسان برای استفاده و منطقی باشد.

 

تمرکز UX بر: فرآیندها، ساختار اطلاعات (Information Architecture)، تحقیقات بازار، تست کاربر و مسیریابی (Navigation) سایت.

 

نکته کلیدی: UX در واقع احساس کاربر پس از استفاده از سایت است. اگر سایت شما منطقی و روان باشد، یعنی UX خوبی دارد.

 

UI مخفف عبارت رابط کاربری است. این بخش از طراحی صرفاً با ظاهر بصری و عناصر تعاملی که کاربر می‌بیند و با آن‌ها کار می‌کند، سروکار دارد. UI تماماً در مورد زیبایی‌شناسی، رنگ و ظاهر محصول است. مفهوم رابط کاربری (User Interface یا UI) به تمام عناصر بصری و تعاملی یک محصول دیجیتال (مانند وب‌سایت یا اپلیکیشن) اشاره دارد که کاربر مستقیماً آن‌ها را می‌بیند و با آن‌ها کار می‌کند. UI، در واقع، ظاهر و حس یک محصول را تعیین می‌کند. طراحان UI مسئولیت تصمیم‌گیری در مورد پالت رنگی، تایپوگرافی (انتخاب فونت‌ها)، طرح‌بندی (Layout)، طراحی آیکون‌ها، شکل و اندازه دکمه‌ها و انیمیشن‌های تعاملی را بر عهده دارند. هدف اصلی UI این است که رابط، هم زیبا و جذاب باشد و هم واضح و سازگار، به طوری که کاربر به راحتی بتواند عناصر تعاملی را تشخیص دهد و بداند برای انجام یک عمل باید کجا کلیک یا لمس کند.

 

UI ابزاری است که تجربه کاربر (UX) از طریق آن محقق می‌شود. اگرچه UI بر زیبایی و جذابیت بصری تمرکز دارد، اما باید کاملاً در خدمت عملکرد باشد. یک UI خوب، نه تنها باید از نظر بصری حرفه‌ای و متناسب با برند باشد، بلکه باید از الگوهای طراحی استاندارد پیروی کند تا کار با آن برای کاربرانی که قبلاً با دیگر وب‌سایت‌ها کار کرده‌اند، غریبه نباشد. این حوزه شامل تمام جزئیات گرافیکی و تصویری است که به کاربر اجازه می‌دهد اطلاعات را دریافت کند و دستورات خود را به سیستم منتقل نماید. UI پلی است بین کاربر و منطق زیرین سیستم.

 

هدف UI: زیباسازی و تعامل. UI مسئولیت ظاهر دکمه‌ها، فونت‌ها، رنگ‌ها و تصاویر را بر عهده دارد.

 

مثال: در همان فروشگاه آنلاین، UI تعیین می‌کند:

 

تمرکز UI بر: طراحی بصری، پالت رنگی، تایپوگرافی، لی‌آوت (Layout) و طراحی عناصر گرافیکی (مانند دکمه‌ها و آیکون‌ها).

 

نکته کلیدی: UI در واقع ظاهری است که کاربر با آن سایت را می‌بیند. اگر سایت شما چشم‌نواز و حرفه‌ای باشد، یعنی UI خوبی دارد.

 

 

UI و UX باید دست در دست هم کار کنند. تصور کنید:

 

UI عالی و UX ضعیف: یک وب‌سایت بسیار زیبا، با گرافیک خیره‌کننده و رنگ‌های جذاب است، اما هیچ‌کس نمی‌داند چگونه محصول را پیدا کند یا فرآیند پرداخت هفت مرحله‌ای و گیج‌کننده دارد. (مثل یک خودروی اسپرت زیبا که نمی‌توانید رانندگی کنید.)

 

UX عالی و UI ضعیف: یک وب‌سایت بسیار کارآمد و سریع است و همه چیز در آن منطقی است، اما طراحی آن قدیمی، خسته‌کننده و غیرجذاب است (مثلاً فقط متون سیاه و سفید). (مثل یک ماشین بسیار قابل اعتماد اما زشت.)

 

یک طراح موفق، ابتدا با UX یک ساختار و مسیر منطقی ایجاد می‌کند و سپس با UI، آن ساختار را زیبا و تعاملی می‌سازد تا کاربر هم از نظر زیبایی‌شناسی راضی باشد و هم در حین کار دچار مشکل نشود.